Οδοιπορικό στην κοιλάδα του Ντούρο του Γιώργου Λούκα

Η κοιλάδα του Ντούρο είναι η σημαντικότερη και διασημότερη οινοπαραγωγός ζώνη της Πορτογαλίας. Οι Πορτογάλοι θυμίζουν πολύ εμάς στην νοοτροπία και η χώρα τους, πριν από κάποια χρόνια, έμοιαζε σε πολλά με την Ελλάδα. Στα αμπελοοινικά επικρατούσε και εκεί χάος ως τα τέλη του 19ου, με πολλές γηγενείς ποικιλίες ανακατεμένες στο ίδιο αμπέλι. Μια ομάδα πιονέρων της εποχής ξεχώρισαν τις ποικιλίες, τις ταξινόμησαν και οργάνωσαν τα αμπέλια ώστε να μπορούν αν να ελέγχουν τις δυνατότητες κάθε ποικιλίας. Από τις περίπου 50 που φύονταν τότε σε απόλυτη καλλιεργητική αναρχία, προέκυψε ότι ενδιαφέρον είχαν πέντε:Touriga National, Tinta Barocca, Touriga Francesca, Tinta Cao, Tinta Roriz.
Αυτή η παρέα των οινοποιών παρέδωσε σπουδαίο έργο. Ξεκίνησαν από τους αμπελώνες της κοιλάδας του Ντούρο, όπου το στοίχημα δεν είναι εύκολο. Τα εδάφη στις όχθες του ποταμού είναι απόκρημνα και δύσβατα και ο παραδοσιακός τρόπος καλλιέργειας βασιζόταν στις γνωστές πεζούλες. Επειδή υπήρχε δυσκολία σε κάθε λογής εργασίες, στο φύτεμα και την συγκομιδή, δημιούργησαν τις patamares, πεζούλες με μεγαλύτερο πλάτος, που χωρούν δυο σειρές αμπελιών σε απόσταση μεταξύ τους τόση όση να  χωράει ένα μικρό τρακτεράκι. Αυτό ήταν κοσμογονικό γεγονός, αφού μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα όλες οι εργασίες ήταν αποκλειστικά χειρωνακτικές. Εκτός από το χρηστικό του πράγματος- που υιοθετήθηκε απ’ όλους τους καλλιεργητές – αποτέλεσμα ήταν ένα καταπληκτικό land art μοτίβο, με έναν γεωλογικό μαίανδρο πέριξ του ποταμού. Αργότερα στα μέσα του 20ου αιώνα, υιοθετήθηκε το τότε μότο του μοντερνισμού μεταφρασμένο στα οινοκαλλιεργητικά δεδομένα: «land shows function…», η μορφολογία του εδάφους αποκαλύπτει και κατευθύνει. Έτσι, στους νεότερους αμπελώνες εγκαταλείφτηκε η τεχνική των patamares και ακολουθήθηκε εκείνο που θεωρήθηκε βέλτιστο για τα συγκεκριμένα εδάφη.
Στους μαιάνδρους του κρασιού.
Με αφετηρία την πόλη του Πόρτο, αμπελουργικά η κοιλάδα του Ντούρο χωρίζεται σε τρεις περιοχές, με φορά αντίθετη από την ροή του ποταμού, σαν να ανεβαίνουν προς την Ισπανία. Η αμπελοκαλλιέργεια ξεκινά λίγα χιλιόμετρα μετά την πόλη του Πόρτο. Η πρώτη περιοχή καλείται Baixo        Corgo («Κάτω Κόργκο»). Αμέσως μετά βρίσκεται η Cima Corgo («Άνω Κόργκο»), με τα περισσότερα κτήματα και τους σημαίνοντες οίκους. Τέλος, η Douro Superior («Άνω Ντούρο»)- που έγινε αργότερα περισσότερο κάτι σαν κλασαρίσμα-, είναι πιο κοντά στα σύνορα με την Ισπανία και, επειδή είναι πιο ξηρή από όλες, είναι και η σπουδαιότερη. Τη βόρεια όχθη του ποταμού- κοντά στο δέλτα του- καταλαμβάνει η πόλη του Πόρτο, ένα κοσμοπολίτικο κέντρο όλο ζωή, ενώ τη νότια όχθη καταλαμβάνει η επίσης γνωστή Vila Nova de Gaia, όπου βρίσκονται σχεδόν όλες οι κάβες και τα γραφεία των πιο πολλών οινικών οίκων. Η καρδιά του εμπορίου χτυπούσε ανέκαθεν στον ποταμό. Όταν μάλιστα έπλεαν στον Ντούρο πλοία με την σημαία της βρετανικής παντοκρατορίας, έσπευδαν όλοι με τα σκάφη τους να πουλήσουν την πραμάτειά τους. Αυτά τα σκάφη, που θυμίζουν πλοία των Βίκινγκς ή φοινικικά πλοία, ονομάζονται barcos rebelos. Το σκάφος που έφτανε πρώτο στο αγγλικό πλοίο είχε την προτεραιότητα στις πωλήσεις. Από εκεί κατάγεται η Regata, η σημερινή αγωνιστική αναβίωση αυτής της παράδοσης.

Οκτώβριος ΄09
BHMAgourmet