17 Απριλίου: Παγκόσμια ημέρα Malbec!

Malbec, ξεκινώντας από την ανάγνωση του ονόματος η μνήμη ξεκινάει να δουλεύει γρήγορα ταξιδεύοντας μας στα μαγευτικά αμπελοτόπια της Αργεντινής με τις κορυφές των Άνδεων να δεσπόζουν επιβλητικά σαν φόντο πάνω από τους αμπελώνες της Mendoza.

Για τους περισσότερους οινόφιλους, αλλά και για τους επαγγελματίες στον πιο διευρυμένο “χώρο” του οίνου η καρδιά της ποικιλίας χτυπάει στην Αργεντινή, αλλά οι ρίζες της πατάνε στους αμπελώνες της νοτιοδυτικής Γαλλίας.

Όπως συμβαίνει και με άλλες ποικιλίες, έτσι και αυτή κουβαλάει μια ατζέντα από συνώνυμα, ανάλογα με την περιοχή που την βρίσκουμε. Σύμφωνα με τον πατέρα της σύγχρονης αμπελογραφίας Pierre Galet: Côt είναι το πραγματικό της όνομα, όπως είναι γνωστό σε μεγάλο μέρος της δυτικής Γαλλίας, συμπεριλαμβανομένου του Λίγηρα, όπου κάποτε αναπτύχθηκε ευρέως. Στη Libournais είναι γνωστό ως Pressac, ενώ στη βόρεια Βουργουνδία το αποκαλούσαν Auxerrois. Όμως η επιτυχία της Αργεντινής ενθάρρυνε την υιοθέτηση του ονόματος Malbec.

Ποικιλία με ιστορία πάνω από 2000 χρόνων, η Malbec κατάγεται από την Cahors της νοτιοδυτικής Γαλλίας. Εντοπίστηκε για πρώτη φορά από Ρωμαίους στρατιώτες που περνούσαν από την περιοχή και αναγνωρίστηκε από διάφορες προσωπικότητες της ιστορίας. Στην βιβλιογραφία αναφέρεται και ως “les plantes du roi” («τα φυτά του βασιλιά»), δίνοντας μια σύντομη περιγραφή στον γευστικό πλούτο της ποικιλίας. Το χοντρόφλουδο αυτό σταφύλι ήταν αποτέλεσμα μιας φυσικής διασταύρωσης δύο σπάνιων ποικιλιών: της Prunelard από το Gaillac και της Magdeleine des Charentes από το Montpellier.

Πέρα από την Cahors άλλες ονομασίες της νοτιοδυτικής Γαλλίας στις οποίες η Malbec μπορεί να παίξει -μικρότερο- ρόλο είναι οι Bergerac, Buzet, Côtes de Duras, Fronton, Côtes du Marmandais, Pécharmant και Côtes du Brulhois. Επιτρέπεται επίσης -θεωρητικά- στις περιοχές Cabardès και Côtes de la Malepère, αλλά σπάνια τη βρίσκουμε πολύ μακριά από την ατλαντική επιρροή. Σε συνδυασμό με Cabernet και Gamay, επιτρέπεται επίσης θεωρητικά σε ένα ευρύ φάσμα ονομασιών του Λιγηρα – Anjou, Coteaux du Loir, Touraines, Saumur – αλλά έχει αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από Cabernet Franc και Cabernet Sauvignon.

Στο Bordeaux την βρίσκουμε από τον 12ο αιώνα, όπου χρησιμοποιήθηκε για να μαλακώσει τις σκληρές τανίνες του Cabernet Sauvignon. Μέχρι και σήμερα, αλλά σε πολύ μικρό ποσοστό το Malbec είναι ένα από τα έξι ερυθρά σταφύλια που επιτρέπονται στα ερυθρά Bordeaux, χωρίς όμως να απολαμβάνει την αίγλη του “Τρίου Στούτζες” Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc και Merlot.

Όταν η φυλλοξήρα αποδεκάτισε αμπελώνες της Ευρώπης στα τέλη του 19ου αιώνα, οι Γάλλοι καλλιεργητές αναγκάστηκαν να ξεκινήσουν εκ νέου και πολλοί καλλιεργητές, ειδικά στο Bordeaux, επέλεξαν να αντικαταστήσουν τη Malbec με φυτεύσεις Cabernet και Merlot. Έτσι καθώς περνούσε ο καιρός και τα κρασιά από αυτά τα σταφύλια απέκτησαν παγκόσμιο ανάστημα, η Malbec – αν και εξακολουθεί να είναι παρόν σε 30 διάφορετικές γωνιές της χώρας καταγωγής της – ποτέ δεν έκανε τόσο μεγάλο ντόρο.

Κουβαλώντας μακρά ιστορία επιβίωσης, την δεκαετία του 1850 η ποικιλία εισήχθη στην Αργεντινή, μεταφερόμενη από μεταναστευτικό πληθυσμό. Σε συνδυασμό με τις γνώσεις του Γάλλου γεωπόνου Michel Pouge φυτεύτηκε σε ιδανικές τοποθεσίες που σηματοδότησαν την διεθνή αναγνώριση του, όπως επίσης και την ανάδειξη των κρασιών της ποικιλίας από τη χώρα καταγωγής της, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία. Αναφορικά, την ιστορία της ποικιλίας μπορεί κάποιος να την διακρίνει στην εμβληματική ετικέτα Bodegas Catena Zapata Malbec Argentino με μια ελαφρώς σκοτεινή αισθητική!

Όπως είπαμε η καρδιά της ποικιλίας χτυπάει στην Αργεντινή φυτεμένη σε πάνω από 45.000 εκτάρια, καθιστώντας την πιο πολυφυτεμένη ποικιλία της χώρας. Περισσότερο από το 75% του Malbec προέρχονται από την Αργεντινή. Οι φυτεύσεις Malbec στην Αργεντινή αυξήθηκαν κατά 171% από το 2000 ενώ η Mendoza φιλοξενεί το 85% των φυτεύσεων της χώρας, με τις πιο ποιοτικές εκφράσεις να προέρχονται κυρίως από υποπεριοχές του υψηλότερου υψομέτρου.

Η εμπορική επιτυχία και η σαφής απήχηση στους σύγχρονους καταναλωτές κρασιού της Αργεντινής, έχουν δημιουργήσει μια νέα μόδα για την ποικιλία και αλλού στην νότια Αμερική, ιδίως στη Χιλή με μια πιο τανική έκφραση, συγκρινόμενη με την Αργεντινή, με σημαντική αύξηση των φυτεύσεων, χωρίς όμως να ξεπερνούν 1.000 εκτάρια. Φυσικά η συνεχιζόμενη επιτυχία της Αργεντινής με την ποικιλία έπαιξε σημαντικό ρόλο να το συναντάμε και στην βόρεια πλευρά της αμερικανικής ηπείρου όπως στην California, Washington και Oregon, άλλα και σε άλλες περιοχές του νέου κόσμου, όπως στη Nέα Ζηλανδία στα “μπoρντωλεζικα” blends, στην Αυστραλία, αλλά και στη Ν. Αφρική

Ποια είναι η γεύση του Malbec;

Στην περιοχή καταγωγής του, την Cahors, ένα Malbec είναι πολύ σκουρόχρωμο, έχει πιο τονισμένη οξύτητα, πιο έντονη στυπτικότητα αναπτύσσοντας επίσης ένα πιο ρουστίκ αρωματικό προφίλ συγκριτικά με ένα αργεντίνικο. Το αργεντίνικο Malbec είναι γνωστό για το ζουμερό χαρακτήρα του, συχνά θυμίζει ώριμες νότες δαμάσκηνου σε συνδυασμό με σκούρα μικρόκαρπα φρούτα όπως βατόμουρα και μαύρο κεράσι. Η αίσθηση της σοκολάτας είναι παρούσα στη μύτη, και όταν συνδυάζονται όλα αυτά, δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί η αργεντίνικη έκδοση του Malbec έγινε τόσο γνωστή. Τα κρασιά έχουν μια ξεχωριστή βαθιά μοβ απόχρωση στο ποτήρι, ειδικά όταν είναι νέα, γεγονός που ίσως προδίδει την εύρεση της ποικιλίας σε μια τυφλή δοκιμή! Η διαχείριση των επιπέδων αλκοόλ μπορεί να είναι ένα ιδιαίτερο ζήτημα, ιδιαίτερα για την Mendoza όπου είναι σύνηθες να βλέπουμε Malbec με πάνω από 14% abv. Ωστόσο, η φυσική οξύτητα του σταφυλιού δίνει επίσης τα μέσα για να διατηρήσει την ισορροπία του. Σε υψηλά υψόμετρα, το Malbec μπορεί να κλίνει περισσότερο προς έντονα κόκκινα φρούτα και να εμφανίζει φίνες ανθικές νότες, όπως βιολέτα.

Τα τρία Mεγάλα terroirs της Mendoza: Luján de Cuyo, Uco Valley και τη Ανατολική πλευρά που συνορεύει με την έρημο της περιοχής σηματοδοτούν την αυθεντική έκφραση της ποικιλίας για την χώρα με την κάθε μια να μας δίνει στιλιστικές διαφορές που καλύπτουν διάφορα γούστα. Η Luján de Cuyo φημίζεται για μερικά από τα καλύτερα δείγματά για την χωρά στην κατηγορία των Fine Wines, με εφόδια για μακριά παλαίωση. Επίσης σημαντικές και όμορφες εκφράσεις πέρα από τη Mendoza βρίσκουμε στη San Juan, στην επαρχία Salta και στην Patagonia.

Δεν είναι παράδοξο που τα Αργεντίνικα Μalbec συνηθίζεται να περνούν αρκετό χρόνο στα κελάρια των παραγώγων, για να αναπτυχθούν όμορφα πριν κυκλοφορήσουν στην αγορά. Δεν είναι ασυνήθιστο να βλέπουμε ποιοτικά κρασιά Malbec να περνούν 15–24 μήνες στο οινοποιείο πριν από την κυκλοφορία ανεξάρτητα από την τιμή ή τη χρήση δρυός. Παρόλα αυτά βρίσκουμε στην αγορά και εκδοχές που παράγονται για να καταναλώνονται νέα, με πιο ελαφρύ χαρακτήρα.

Στην Ελλάδα εισάγεται μια μεγάλη γκάμα κρασιών της ποικιλίας, από τις πιο εμβληματικές ετικέτες, μέχρι και ετικέτες από πιο μικρούς παραγωγούς που επάξια χαίρουν την όλο και αυξανόμενη εκτίμηση των οινόφιλων για την ανάδειξη της ποικιλίας.

Λοιπόν 17 Απριλίου: παγκόσμια ημέρα Malbec, μια καλή αφορμή για ένα για διαφορετικό κρασί στο τραπέζι, το όποιο μπορεί να συνοδέψει εδέσματα έντονης ζωικής πρωτεΐνης ή ακόμα και γήινα λαχανικά, ανάλογα με τις γαστρονομικές σας προτιμήσεις.

by Theologos Plakopoulos/ Sommelier